سرور لبه (Edge Server) در شبکه توزیع محتوا (CDN)، کامپیوتری است که در مرز یا «لبه» یک شبکه قرار دارد. این سرورها بهعنوان نقطه اتصال بین شبکههای مختلف عمل میکنند. هدف اصلی سرور لبه در CDN ذخیره محتوای وب نزدیک به کاربران درخواستدهنده است تا تأخیر کاهش یابد و زمان بارگذاری صفحات بهبود پیدا کند.
سرور لبه نوعی دستگاه شبکهای است که نقطه ورودی به شبکه را فراهم میکند. سایر دستگاههای لبه شامل روترها و سوئیچهای مسیریابی هستند. این دستگاهها معمولاً در نقاط تبادل اینترنت (IxP) قرار میگیرند تا امکان اتصال و به اشتراکگذاری ترافیک بین شبکههای مختلف فراهم شود.
در هر طرح شبکهای، دستگاههای متعددی به یکدیگر متصل میشوند و از الگوهای از پیش تعیینشده برای شبکهسازی استفاده میکنند. اگر یک شبکه بخواهد به شبکهای دیگر یا به اینترنت متصل شود، نیاز به یک پل ارتباطی دارد که ترافیک را بین موقعیتها جابهجا کند. دستگاههای سختافزاری که این پل را در لبه شبکه ایجاد میکنند، بهعنوان دستگاههای لبه شناخته میشوند.
در یک شبکه خانگی یا اداری معمولی، دستگاههایی مانند تلفنهای همراه یا کامپیوترها از طریق یک مدل شبکهای ستارهای به یکدیگر متصل میشوند. تمامی این دستگاهها در یک شبکه محلی (LAN) قرار دارند و از طریق یک روتر مرکزی به هم متصل میشوند. اما اگر شبکه دوم بخواهد به شبکه اول متصل شود، نیاز است که ارتباط از طریق دستگاهی برقرار شود که نقش پل ارتباطی را بین دو شبکه بازی کند. این دستگاه، دستگاه لبه نامیده میشود.
در سناریوی بزرگتر و پیچیدهتری مثل اینترنت، اتصال بین دو شبکه نیازمند عبور از چندین دستگاه لبه است. هر چه فاصله بین دو شبکه بیشتر باشد، تعداد بیشتری از این دستگاههای لبه برای انتقال اطلاعات مورد استفاده قرار میگیرند. این مسیرها ممکن است از زیرساختهای ارائهدهندگان خدمات اینترنت (ISP) و سختافزارهای اصلی اینترنت عبور کنند تا به مقصد برسند.
ارائهدهندگان CDN سرورهای خود را در مکانهای مختلفی مستقر میکنند، اما مهمترین نقاط، لبههای اتصال بین شبکههای مختلف هستند. این سرورها با اتصال به چندین شبکه مختلف، ترافیک را سریعتر و کارآمدتر عبور میدهند. بدون CDN، مسیر انتقال ممکن است طولانیتر و پیچیدهتر شود و در بدترین حالت، ترافیک، مسیرهای بسیار دوری را طی کند (مانند عبور از کشوری دیگر برای اتصال به دستگاهی در همان خیابان). با استقرار سرورهای لبه در نقاط کلیدی، CDN میتواند محتوای وب را بهسرعت به کاربران شبکههای مختلف تحویل دهد.
سرور لبه با سرور مبدأ (Origin Server) تفاوت دارد. سرور مبدأ همان سروری است که تمامی ترافیک اینترنت را در صورتی که وبسایت از CDN استفاده نکند، دریافت میکند. بدون استفاده از CDN، هر درخواست اینترنتی باید به مکان فیزیکی سرور مبدأ بازگردد، بدون توجه به فاصله مکانی کاربر، که منجر به افزایش زمان بارگذاری میشود.
در مقابل، سرورهای لبه CDN، با کشکردن محتوا در مکانهای استراتژیک، بار کاری سرور مبدأ را کاهش میدهند. این سرورها با قرار دادن فایلهای استاتیک مانند تصاویر، فایلهای HTML و JavaScript در نزدیکی کاربران درخواستدهنده، زمان بارگذاری را کاهش میدهند. با این حال، سرور مبدأ همچنان نقش مهمی دارد، بهویژه برای مدیریت کدهای سمت سرور مانند پایگاهداده اطلاعات کاربران برای احراز هویت. به این ترتیب، CDN با ترکیب سرورهای لبه و مبدأ، تجربهای سریعتر و کارآمدتر برای کاربران ارائه میدهد.